شناسایی سود و زیان
صورت سود و زیان جامع، گزارشی است که تغییرات روی حقوق صاحبان سرمایه را نشان میدهد. این تغییرات میتوانند افزایش یا کاهش حقوق صاحبان سرمایه از بابت تمامی درآمدها و هزینههای شناسایی شده طی یک دوره مالی باشد.سود یا زیان با در نظر گرفتن کلیه درآمدها و کسر تمام هزینهها از فعالیتهای عملیاتی و غیرعملیاتی مشخص میشود.
درآمد عملیاتی
درآمدهایی هستند که از فعالیت اصلی و مستمر واحد تجاری حاصل میشوند. این فعالیتها معمولا به طور منظم و تکراری هستند. هر فعالیتی که جهت رسیدن واحد تجاری به اهداف خود، بهطور مکرر رخ میدهد، قسمتی از فعالیتهای عملیاتی بهحساب میآیند و درآمد حاصل از آن، جزئی از درآمدهای عملیاتی است.
نمونههایی از درآمدهای عملیاتی عبارتند از: فروش کالا، ارائه خدمات و استفاده دیگران از داراییهای واحد تجاری. اقلام نام برده شده، اقلامی هستند که طی فعالیت عادی واحد تجاری تولید و فروخته میشوند. در شرکتهای خدماتی نیز بهجای فروش، خدمات ارائه شده در نظر گرفته میشود.
تعریف صورت سود و زیان
صورت سود و زیان یکی از صورتهای مالی اصلی شرکت است که سود و زیان را در مدت زمان مشخص نشان میدهد. سود یا زیان با در نظر گرفتن کلیه درآمدها و کسر تمام هزینهها از فعالیتهای عملیاتی و غیرعملیاتی مشخص میشود.
برای بدست آوردن سود و زیان دقیق شرکت، باید در صورت درآمد عادی تغییراتی ایجاد گردد، که این تغییرات در قالب صورت درآمد جامع نمایش داده می شوند. بنابراین گزارش سود و زیان جامع تغییرات ایجاد شده در حقوق صاحبان سرمایه را به نمایش می گذارد.
در صورت سود و زیان جامع، سود و زیان خالص مطابق عددی که در گزارش سود و زیان عادی بدست آمده است، در ردیف اول گزارش درج می شود. پس از آن سایر هزینه ها و درآمد های شناسایی شده (مانند سرمایه گذاری های بلند مدت، سود و زیان تحقق نیافته و …) از مبلغ سود و زیان کسر شده و یا به آن اضافه می شوند.
انواع سود
شناختن انواع سودها کمک میکند تا راحتتر مفاهیم سود و زیان در حسابداری درک شود که در ادامه توضیح مختصر هر یک از مفاهیم سود آمده است:
- سود ناخالص: سود ناخالص سودی است که از کسر میزان فروش کالا از هزینه تمام شده به دست میآید.
- سود خالص: سود خالص از کسر مالیات از درآمدهای شرکت (عملیاتی و غیر عملیاتی) به دست میآید.
- سود عملیاتی: سود عملیاتی از کسر درآمدهای عملیاتی از هزینهها به دست میآید که میزان سود شرکت قبل از کسر مالیات را نشان میدهد.
متداولترین اقلام صورت سود و زیان شامل این موارد است:
1.سود (زیان) عملیاتی (Operating (losses) Profit) یا (EBIT)
به آن درآمد عملیاتی یا درآمد قبل از سود و مالیات (EBIT) نیز گفته میشود. سود عملیاتی درآمد منهای هزینه، بدون احتساب مالیات و بهره است.
2.سودخالص (Net profit)
به درآمد یا سود یک کسبوکار در طول یک دوره حسابداری گفته میشود.
3.درآمد فروش (Sales revenue)
درآمد شرکت از فروش یا ارائه خدمات است که در بالای صورت سود و زیان نمایش داده میشود.
4.هزینههای دیگر (other expenses)
برخی از کسبوکارها هزینههایی دارند که فقط مختص صنعت آنهاست. این هزینهها شامل تحقیق و توسعه (R&D)، سود / زیان فروش سرمایهگذاریها، نوسانات ارزی و بسیاری از هزینههای دیگر هر صنعت یا کسبوکار میشود.
5.هزینه کالاهای فروخته شده یا هزینه فروش (Cost of Goods Sold-Cost of Sale)
به هزینههای مستقیم تولید کالاهای فروخته شده اطلاق میشود. هزینههای مستقیم شامل نیروی کار، قطعات، مواد و هزینههای دیگر مانند استهلاک است.
6.سودخالص (Net profit)
به درآمد یا سود یک کسبوکار در طول یک دوره حسابداری گفته میشود.
7.هزینههای عمومی (General expenses)
گاهی اوقات به عنوان «هزینههای عملیاتی» نیز شناخته میشود، این هزینهها شامل اجاره، هزینههای حقوق، هزینه تجهیزات، هزینه اجاره و بیمه، هزینههای بازاریابی و تبلیغات، و هر هزینه دیگری است که شما برای ادامه کار خود باید خرج کنید.
8.هزینههای مالی (financial expenses)
هزینههای مالی در اصل هزینههای تامین مالی استقراضی (Cost of Debt Capital) است. طبق استاندارد شماره 13 حسابداری ایران، سود تضمین شده، کارمزد و جرایم دیرکرد تسهیلات مالی کوتاهمدت و بلندمدت جزء مخارج تامین مالی به شمار میآیند. (دانلود فایل PDF: استاندارد شماره 13 حسابداری ایران)
(لیست کامل استانداردهای حسابداری)
9.سودخالص (Net profit)
به درآمد یا سود یک کسبوکار در طول یک دوره حسابداری گفته میشود.
10.مالیات بر درآمد (Income tax expense)
مبلغی مالیاتی که در ارتباط با مالیات جاری یا مالیات انتقالی در نظر گرفته میشود.
11.استهلاک (Depreciation)
هزینه فرسودگی تجهیزات که با گذشت زمان کارایی خود را از دست دادهاند.
12.سود قابل تخصیص (Profit Distributable)
سودی که پس از لحاظ کردن سود (زیان) خالص دوره، سودهای انباشته سنوات قبل و تعدیلات سنواتی به دست میآید.
13.هزینههای دیگر (other expenses)
برخی از کسبوکارها هزینههایی دارند که فقط مختص صنعت آنهاست. این هزینهها شامل تحقیق و توسعه (R&D)، سود / زیان فروش سرمایهگذاریها، نوسانات ارزی و بسیاری از هزینههای دیگر هر صنعت یا کسبوکار میشود.
صورت سود و زیان تلفیقی چیست؟
مجموعه گزارشات مالی یک شرکت مادر و شرکتهای فعال تابعه و تلفیق آنها با یکدیگر صورت سود و زیان تلفیقی نامیده میشود که گزارشی کلی از کسب و کار نشان میدهد. در صورت سود و زیان تلفیقی درآمدها و هزینههای ناشی از معاملات بین شرکتهای گروه حذف میشود زیرا معاملات انجام شده در قالب درآمدها و هزینهها معرف انتقال دارایی از یک شرکت به شرکت دیگر است که داراییهای گروه را تغییر نمیدهد. مهمترین نکته صورت سود و زیان تلفیقی کنترل شرکت مادر بر شرکت های زیرمجموعه خود است. صورت سود و زیان تلفیقی برای شرکت هایی که چندین شعبه فعال دارند بیسار کارآمد است.
فرمول صورت حساب سود و زیان
برای به دست آوردن سود یا زیان هر شرکت، فرمول ساده و مشخصی وجود دارد. اطلاع از این فرمول، یکی از پایهها و مفاهیم اولیه حسابداری به شمار میآید. اگرچه هنگام تهیه صورت سود و زیان، باید هزینهها و مخارج مختلفی را در گزارش ثبت کنید، اما نهایتا این فرمول است که محاسبه سود و زیان را برای شما ممکن میکند:
سود دوره مالی = میزان درآمدهای دوره مالی – هزینههای دوره مالی
زیان دوره مالی = میزان هزینههای دوره مالی – درآمدهای دوره مالی
هزینه های توزیع و فروش و عمومی چیست؟
اقلام با اهمیت صورت سود و زیان شامل درآمدها و هزینه است. صورت سود و زیان اندازهگیری عملکرد یک نهاد در طول دوره حسابداری را فراهم مینماید. عملکرد یک نهاد را در صورت سود و زیان میتوان در شرایط زیر ارزیابی نمود؛ به عبارت دیگر طبقهبندی در صورت سود و زیان به دلایل زیر انجام میشود:
- تغییر در درآمد فروش در دوره در مقایسه با رشد صنعت
- تغییر در حاشیه سود ناخالص، عامل حاشیه سود خالص و ناخالص در طول دوره
- افزایش یا کاهش در سود خالص، سود عملیاتی و سود ناخالص در دوره
- مقایسه سودآوری واحد تجاری با دیگر سازمانهای فعال در صنایع و یا بخش مشابه
۱.هزینه توزیع و فروش
کلیه هزینه هایی که جهت فروش محصولات یا خدمات صرف میگردد هزینه توزیع و فروش نامیده میشود؛ مثل:- هزینه حمل
- هزینه انبارداری
- هزینه بازاریابی و…..
۲. هزینه های عمومی و اداری نیز عبارتند از:
- هزینه حقوق و دستمزد
- ایاب و ذهاب
- پیک و آژانس و…
۳. هزینه مالی عبارتند از:
- کارمزد خدمات بانکی
- سود تسهیلات بانکی و…
درآمد یا میزان فروش در صورت سود و زیان
درآمد میزان مبلغی را که پس از فروش محصولات یا کالا دریافت می شود، نشان می دهد. درآمد مبلغی ناخالص بوده و هنوز مبالغ مربوط به مواد اولیه و تولید محصول از آن کسر نشده است. ممکن است برخی از شرکت ها دارای درآمد های چندگانه باشند، که مجموع درآمد های بدست آمده به درآمد کل شرکت افزوده خواهد شد.